Deyimler

Toplam 11,193 deyim bulundu. Alfabetik sıraya göre listeleniyor.

(birinin) bam teline basmak (dokunmak)

en çok kızacağı şeyi yapmak veya sözü söylemek: 'Firuzan bam teline basıyor, aksi sesler çıkarıyor.' -H. E. Adıvar.

14

(birinin) baş (başının) belası olmak

sıkıntı, üzüntü, eziyet vermek: 'Benim bir köpeğim vardır. Başımın belası!' -S. F. Abasıyanık.

13

(birinin) başı için

'çocuğumuzun başı için, annenizin başı için' vb. sözlerde değerli bir kişi ortaya konarak kullanılan ant veya yalvarma sözü: 'Aman Ali Bey'in başı için beni ele vermeyin.' -M. C. Kuntay.

11

(birinin) başına çalmak

bir şeyi öfkeyle, nefretle geri vermek.

15

(birinin) başına çıkmak

birinden yüz bulup ona karşı pek şımarıkça davranmak: 'Hizmetçi kadınlarla içli dışlı olmamak, onlara mesafeli davranmak gerekirdi, yoksa başınıza çıkarlardı.' -T. Uyar.

16

(birinin) başına çorap örmek

birine, haberi olmadan kötü duruma düşürücü davranışta bulunmak: 'Ya başına bir çorap ördürüsrse?' -O. Kemal.

12

(birinin) başına dikilmek

1) birinin yanından uzaklaşmamak, onu denetim altında bulundurmak; 2) bir işi yaptırmak için yanında ayakta durmak; 3) bir şeyin yanında ve ayakta beklemek: 'Gidip iskelenin başına dikiliyor gelen yolcuyu buyur etmek için.' -Z. Selimoğlu.

14

(birinin) başına ekşimek

1) ağır yük olmak; 2) üstüne kalmak.

16

(birinin) başına gaile açmak

sıkıntı yaratmak, üzüntü vermek: 'Devletin başına sayısız gaileler açmak yolunda hiçbir fırsatı kaçırmadı.' -S. Ayverdi.

10

(birinin) başına geçmek

en üstün yeri almak, önderlik yapmak: 'Onları bahçeye toplayarak başlarına geçerek akşama kadar âdeta kudurturdum.' -R. N. Güntekin.

13

(birinin) başına gelmek

beklenmedik, şaşırtıcı bir olay veya durumla karşılaşmak: 'Onu dinledikten sonra olanaklı olduğunca ilişkimizi gizleyerek Mine'nin başına gelenleri anlatıyorum.' -A. Ümit.

12

(birinin) başına kâhya kesilmek

olur olmaz her işine karışmak.

8

(birinin) başına kalmak

istemediği hâlde bir işi yapmak veya bir kimseye bakmak zorunluluğu ile karşılaşmak: 'Adam yüzüstü bırakıp gidince böyle bir numara çevirip başına kalmayı deniyor anlaşılan.' -E. Bener.

6

(birinin) başında değirmen çevirmek

gürültü ile tedirgin etmek.

12

(birinin) başını istemek

öldürülmesini istemek.

12

(birinin) başını nâra yakmak

birini ağır bir zarara uğratmak.

15

(birinin) başını yemek

güç duruma düşmesine yol açmak: 'Birbirlerinden şüphelensinler, birbirlerinin başını yesinler.' -N. Hikmet.

16

(birinin) başının etini yemek

karşısındakini bezdirinceye, bıktırıncaya kadar sürekli konuşmak veya söylemek: 'Köyde patladığını telefonlarla, telgraflarla bana bildirerek başımın etini yiyen sen değil misin?' -N. F. Kısakürek.

18

(birinin) bedduasını almak

biri tarafından kendisine ilenilmek.

9

(birinin) bıraktığı (bağladığı) yerde (çayırda) otlamak

hlk. uzun süredir hiçbir ilerleme veya değişim gösterememek: 'Tek suçu, kendini yeni devre uyduramayışı, bıraktığım yerde otluyormuş, ne bileyim.' -E. Işınsu.

11

(birinin) bir dediğini iki etmemek

her istediğini hemen yapmak: 'Bu adamın bir dediğini iki etmediği genç bir sevgilisi varmış.' -A. Kulin.

11

(birinin) bir sözünü (dediğini) iki etmemek

birinin her istediğini hemen yerine getirmek: 'Maliye müfettişi sizin beyin mektep arkadaşıymış. Sözünden çıkmaz, bir dediğini iki etmezmiş. O isterse arkasından söyler, kocamı kurtarır.' -R. N. Güntekin.

11

(birinin) bokunda boncuk bulmak

kaba birine hak etmediği hâlde çok değer vermek.

11

(birinin) borusu ötmek

hlk. sözü geçmek, yetkisi olmak.

11

(birinin) borusunu çalmak

çıkar sağladığı kimsenin davasını gütmek.

10

(birinin) burnuna girmek

birine çok sokulmak.

12

(birinin) burnundan ayrılmamak

yanından gitmemek, uzaklaşmamak: 'Demesin ki gece gündüz kızın burnundan ayrılmıyor.' -M. Ş. Esendal.

14

(birinin) can damarına basmak

bir işin en önemli yönü üzerinde durmak.

10

(birinin) canı yok mu?

birinin katlandığı sıkıntıyı başkalarına örnek göstermek için söylenen bir söz: Onun canı yok mu, sabahtan beri çalışıyor.

15

(birinin) canına susamak

birini öldürmeyi istemek.

12